Mythe ontkracht: meer CO2 kan geen kwaad want het is plantenvoeding.
De vergroening van de planeet.
Dat is een veel gebruikt argument door groepen die de gevolgen van klimaatopwarming trachten te minimaliseren. Meer CO2 in de atmosfeer doet planten beter groeien en de planeet wordt groener. Een positief effect van de door ons veroorzaakte klimaatopwarming. Dat effect, het vergroenen van de planeet werd ook waargenomen via satellietbeelden.
Dus die klimaatoptimisten hebben gelijk? Neen, helemaal niet. Erger nog, dat argument van 'CO2 is plantenvoedsel' en 'kijk de aarde wordt groener' kan niet langer meer gebruikt worden. Sterker nog: een nieuwe studie toont aan dat die trend in meer groen 20 jaar geleden is gestopt. De planeet is er sindsdien bruiner op geworden. De oorzaak: minder vocht in de atmosfeer door klimaatopwarming.
Dat fenomeen noemt “vapor pressure deficit”, het verschil tussen het eigenlijke vochtgehalte in de lucht en het theoretisch maximum aan vocht in diezelfde lucht. Dat verschil, het deficit neemt toe. Er zit door klimaatopwarming minder vocht in de lucht dan ‘normaal’ zou kunnen. Dat zou een oorzaak kunnen zijn waarom meer dan de helft van de vegetatie op de planeet een bruinere trend vertoont. Geen ‘vergroening’ maar ‘verdorring’.
Dus beste vooruitgangsoptimisten en klimaatontkenners dat argument dat meer CO2 in de atmosfeer de plantengroei stimuleert kunnen jullie niet meer gebruiken. “Maar het land in het noorden, aan de poolicirkel is toch aan het vergroenen” zullen de diehards opwerpen. “We kunnen daar toch massaal gaan herbebossen” om dat verdorren van andere vegetatie te compenseren” zullen de optimisten van de ploeg opperen.
Dat laatste argument lijkt op het eerste zich plausibel. Als door klimaatopwarming gebieden in het noorden geschikt worden om naaldwouden uit te breiden kunnen we daardoor CO2 uit de atmosfeer halen die door deze nieuwe naaldbossen wordt omgezet en vastgehouden in biomassa.
Toch gaat deze eenvoudige redenering niet op. Door herbebossing in het noorden ga je de albedo (geeft de mate aan waarin (zonne)straling wordt teruggekaatst door een bepaald object) van dat gebied veranderen. Het wordt donkerder door de naaldbomen en daardoor kan er meer warmte geabsorbeerd worden. Het gebied warmt dus op terwijl we net de opwarming willen stoppen.
Die mogelijke vergroening van het Noorden kan dus een positieve bijdrage leveren aan de verdere klimaatopwarming waarbij het albedoverlies de bovenhand haalt op de CO2 reductie. (zie afbeelding)
Maar, zoals deze recente studie aantoont is de planeet letterlijk aan het ‘verbruinen’ wat wijst op een terugval in planten. Dat heeft grote gevolgen. De vegetatie op onze planeet heeft in het verleden een kwart van de door ons uitgestoten broeikasgassen opgenomen en opgeslagen. Dat onze planeet nu ‘bruiner’ aan het worden is in plaats van groener kan op termijn een ernstige bedreiging zijn voor deze opslag.
Als planten minder in staat zijn om CO2 om te zetten in biomassa dan zal er steeds meer CO2-uitstoot in de atmosfeer terecht komen. Dan falen de ‘sinks (opslag van CO2)’, dan verstopt het afvoerputje van het bad terwijl wij de kraan meer en meer blijven opendraaien.
Maar het kan nog erger dan dat. De huidige destructie van het Amazonewoud, de branden in het poolgebied en Rusland, de verdroging van veengebieden… dat alles zorgt zelf voor CO2 uitstoot. De opgeslagen CO2 komt vrij in de atmosfeer en draagt bij aan verdere opwarming. ‘Positive feedback’ noemt men dit en er is niets positiefs aan in dit geval.
En als laatste doet die globale terugval in plantengroei ook vrezen voor de toekomst van onze landbouw. Nog verdere opwarming gaat de landbouwopbrengsten zwaar negatief beïnvloeden terwijl er steeds meer monden gevoed moeten worden. Hoe abstract die ‘verdorring’ ook mag zijn uiteindelijk komt die letterlijk op ons bord te liggen… of in dit geval net niet.
Info bij de figuur: Op de figuur (en zeker in de studie) vind je de essentie heel duidelijk terug van de verschillende parameters: koolstofopslag en verdamping als koelende factor en albedo als opwarmende factor. Dit voor drie bostypen waarbij albedo bij naaldwouden de dominante parameter is.
Bron: Klimaatopwarming, de feiten zonder de franjes.
Aanvulling:
Deze studie bevestigt de consensus: meer opwarming, meer droogte, slecht voor planten. Dat er een vergroening was, is een feit. Zie het bovenste kaartje met de ‘vegetatie index’ (NDVI) van 1982 tot 1998. Daarna wordt het echter anders in de periode 1999-2015 (middelste kaart). De onderste kaart geeft het verschil tussen de twee perioden. De balkjes geven de trend aan afname (dec) of toename (inc). Volgens de studie: “The study published yesterday in Science Advances points to satellite observations that revealed expanding vegetation worldwide during much of the 1980s and 1990s. But then, about 20 years ago, the trend stopped. Since then, more than half of the world’s vegetated landscapes have been experiencing a “browning” trend, or decrease in plant growth, according to the authors.’
