Is de mens verantwoordelijk voor de opwarming?
Overzicht van deze infotegel:
1. De essentie van de klimaatverandering
2. Klimaatverandering in de context van de laatste 1000 jaar: wat weten we uit de dendrochronologie (studie van jaarringen van bomen)
3. Wat zijn de oorzaken van de klimaatopwarming?
4. Hoe onafwendbaar is een wereld waarin het meer dan twee graden warmer wordt?
5. De menselijke invloed op het klimaat in hoofdlijnen
1. De essentie van de klimaatverandering
Wim Thiery (Twitter) is klimaatwetenschapper en werkt aan het departement Hydrology and Hydraulic Engineering van de Vrije Universiteit Brussel. Hij bestudeert met behulp van een mondiaal klimaatmodel de historische en toekomstige invloed van irrigatie op klimaat-extremen. Zijn modellen en satellietwaarnemingen voorspellen dat extreme weersomstandigheden in de toekomst zullen intensiveren. Op die manier draagt zijn werk bij tot de rapporten die het VN-klimaatpanel opstelt.
In deze voordracht legt hij haarfijn uit hoe de mens verantwoordelijk is voor de opwarming:
Zie HIER de 10 klimaatacties waar professor Wim Thiery naar verwijst in het filmpje.
2. Klimaatverandering in de context van de laatste 1000 jaar: wat weten we uit de dendrochronologie (studie van jaarringen van bomen) (door Valerie Trouet)
Valerie Trouet was ook te gast in 'Alleen Elvis blijft bestaan' op Canvas.
3. Wat zijn de oorzaken van de klimaatopwarming?
Een heel helder filmpje toont aan wat de menselijke impact is:
Bron: CarbonBrief
4. Hoe onafwendbaar is een wereld waarin het meer dan twee graden warmer wordt?
Philippe Huybrechts is klimaatwetenschapper en werkt aan het departement Geografie en de interdisciplainre onderzoeksgroep Earth System Science van de Vrije Universiteit Brussel. Hij is hoogleraar in de klimatologie en glaciologie. Hij bestudeert gletsjers en ijskappen en hun invloed op het klimaat. Hij is lid van het intergouvernementele panel voor klimaatverandering (IGCC).
5. De menselijke invloed op het klimaat in hoofdlijnen
Klimaatverandering is in 2008 opgezet door Dr Bart Verheggen, docent aard- en klimaatwetenschappen aan Amsterdam University College. Vanaf 2012 doen ook Jos Hagelaars, Hans Custers en Bob Brand enthousiast mee met bloggen. Zij twitteren gezamenlijk als @KlimaatVeranda. Hieronder een van de interessante blogposts. Binnenkort komt er een boek uit 'Wat iedereen zou moeten weten over de klimaatverandering.'
Het klimaat warmt op. Die opwarming wordt veroorzaakt door menselijke broeikasgasemissies. Als we niets doen om die broeikasgasemissies terug te dringen zal het in de toekomst nog verder opwarmen. Een overgrote meerderheid van de klimaatwetenschappers is het daarover eens. Waarom? Sommigen menen dat het een wereldwijd complot van duizenden wetenschappers is. Of dat al die wetenschappers niet zo veel begrijpen van hun eigen vakgebied. Meer aannemelijk is het dat alle wetenschappelijke kennis dezelfde kant op wijst. Klimaatwetenschapper Katharine Hayhoe liet onlangs in een Twitter-draadje nog eens zien dat dat het geval is. De hoofdlijnen van al dat wetenschappelijke bewijs zijn bovendien helemaal niet zo ingewikkeld. Wie er wat moeite voor wil doen kan het allemaal best begrijpen. Alleen degenen die het niet willen begrijpen zullen volhouden dat de wetenschap er nog niet uit is.
Geïnspireerd door de tweets van Katharine Hayhoe volgt hier een overzicht van hoofdlijnen van de wetenschappelijke onderbouwing van de menselijke invloed op het klimaat.
Broeikaseffect
Het broeikaseffect is basale natuurwetenschap. Volledig onomstreden en dat is het al meer dan een eeuw. Er is geen enkele serieuze natuurwetenschapper, meteoroloog of klimatoloog te vinden die het broeikaseffect ontkent. Wie wil beweren dat een sterker broeikaseffect geen invloed op de temperatuur van het aardoppervlak heeft zal aardig wat basis-natuurkunde opnieuw uit moeten vinden. Dat dat ooit nog gebeurt is net zo onwaarschijnlijk als dat iemand alsnog aantoont dat de aarde plat is.
CO2
Bij het verbranden van fossiele brandstoffen komt het broeikasgas CO2 vrij in de lucht. Sinds mensen grote hoeveelheden fossiele brandstoffen gebruiken, stijgt de concentratie CO2 in de atmosfeer. Het verband tussen die stijgende concentratie en de menselijke emissies is eerst en vooral een simpele kwestie van de wet van behoud van massa.
CO2-emissies en -concentraties sinds 1850. Bron: Knorr 2009
Opwarming
Sinds we grote hoeveelheden fossiele brandstoffen gebruiken is het klimaat ook werkelijk opgewarmd. Zoals dat al in 1896 werd voorspeld door Arrhenius. En in 1856 door Eunice Foote!
Verloop van de gemiddelde mondiale temperatuur, weergegeven als warming stripes. Data: HadCRUT4
Wetenschappelijke scepsis
De bovenstaande punten maken de menselijke invloed op het klimaat al heel aannemelijk. Maar voor veel wetenschappers is dat nog niet voldoende om er een stellig standpunt over in te nemen. Om dat te doen, willen ze ook weten of andere factoren van invloed kunnen zijn. Ze doen stellige uitspraken omdat andere mogelijke factoren uitgebreid zijn onderzocht.
De zon?
De intensiteit van het zonlicht dat de aarde bereikt is niet helemaal constant. De variatie is niet groot, maar dat de zonne-activiteit enige invloed heeft op het klimaat staat buiten kijf. Maar: de zon is sinds het midden van de vorige eeuw juist minder actief geworden. Terwijl het merendeel van de opwarming daarna plaatsvond. Het is dus niet de zon. Zelfs een langdurig en diep zonneminimum kan opwarming door menselijke broeikasemissies niet teniet doen.
Temperatuur en zonne-activiteit. Bron: Skeptical Science
Vulkanen?
Bij grote vulkaanuitbarstingen komen aerosolen in de atmosfeer, die een afkoelend effect hebben. Vulkanen stoten ook CO2 uit, maar de totale emissies als gevolg van geologische activiteit bedragen maar 1% van de huidige menselijke broeikasgasemissies. Bovendien: die vulkanische emissies waren er ook al voordat mensen steeds meer fossiele brandstoffen gingen gebruiken, terwijl de CO2-concentratie in de atmosfeer toen praktisch constant bleef.
De aardbaan?
Schommelingen in de aardbaan zorgen al miljoenen jaren voor een afwisseling van ijstijden en interglacialen. Maar uit onderzoek blijkt dat de warmste periode in het huidige interglaciaal die het gevolg is van die schommelingen alweer duizenden jaren achter ons ligt. De opwarming van de afgelopen anderhalve eeuw is dus geen na-ijleffect van de laatste ijstijd.
Temperatuurverloop in het huidige interglaciaal (het Holoceen), op basis van Marcott et al.
Een cyclus binnen het klimaatsysteem?
Interne variabiliteit van het klimaat (zoals El Niño) is verplaatsing van energie binnen het klimaatsysteem. Meestal tussen oceaan en atmosfeer. Maar interne variabiliteit kan geen energie uit het niets laten ontstaan. Dus als de atmosfeer op zou warmen door interne variabiliteit, zou het ergens anders in het klimaatsysteem af moeten koelen. In werkelijkheid blijkt de energie-inhoud van het hele klimaatsysteem – en dan vooral de oceanen – toe te nemen. Veel verhalen over cycli berusten op niet meer dan betekenisloos gegoochel met cijfers.
Toename van de warmte-inhoud van de oceanen over de periode 1960 – 2015. Bron: Cheng et al. 2015
Kosmische straling?
Nee.
Bron: Skeptical Science
Nog iets anders?
Er is simpelweg geen enkele aanwijzing dat er andere factoren meespelen die over het hoofd worden gezien. Klimaatwetenschappers hebben zelfs gezocht naar aanwijzingen voor een “onbekende onbekende” factor. En ze vonden geen enkele aanleiding om aan te nemen dat er zo’n onbekende onbekende is.
Weert de klimaatwetenschap dwarsliggers?
In elke wetenschappelijke discipline lopen er wel wat eigenwijze lieden rond die menen dat ze met dwarse opvattingen al hun vakgenoten te slim af zijn. In de klimaatwetenschap is dat ook het geval. Met enige regelmaat verschijnen er ook artikelen van zulke dwarsliggers in de wetenschappelijke literatuur. Er is dus geen sprake van censuur, zoals wel eens wordt gesuggereerd. Een groep wetenschappers kwam in 2015 tot een andere conclusie: de artikelen van die dwarsliggers blijken steeds flinke inhoudelijke missers te bevatten. Er is geen enkele aanwijzing dat er zich onder die dwarsliggers een “klimaat-Galileo” bevindt, die inzichten heeft die al zijn collega’s al decennialang over het hoofd hebben gezien.
Is de klimaatwetenschap dan af?
Nee, zeker niet. Wetenschap is nooit af, omdat nieuwe kennis ook altijd weer nieuwe vragen oproept. Ook in de klimaatwetenschap zijn er nog veel onzekerheden en leemtes in kennis. Daar doen klimaatwetenschappers ook helemaal niet geheimzinnig over. Zulke zaken worden steevast benoemd in wetenschappelijke artikelen en rapporten zoals die van het IPCC. Die onzekerheden maken deel uit van de wetenschap en ze worden dus meegewogen in de uitspraken die wetenschappers doen. Wetenschappelijke onzekerheid betekent niet dat men over alles volledig in het duister tast. Ofwel: dat men niet alles zeker weet, betekent nog niet dat men helemaal niets weet.
Waar het vooral om gaat: de klimaatwetenschap komt tot zijn conclusies door alle kennis die er is over alle factoren die het klimaat beïnvloeden of kunnen beïnvloeden op een consequente en consistente manier te bekijken. De dominante invloed van de mens in de afgelopen anderhalve eeuw is een conclusie die volgt uit die consequente en consistente benadering. En dus geen aanname vooraf, zoals nogal eens wordt gesuggereerd. De echte wetenschap plaatst alle kennis die er is in de context van het grote geheel van het klimaatsysteem en dat is waar pseudowetenschappelijke gelegenheidsargumenten steevast tekortschieten.
Ed Hawkins vatte het allemaal samen in een enkele tweet:
Answers to FAQs:
1) Yes, the sun's output varies slightly
2) Yes, the climate has changed before
3) Yes, we've considered that
4) Physics
5) No, we're not getting rich from this
The answer is still: humans are responsible for nearly all of the warming over the past 150 years
Meer wetenschap is te vinden op Youtube-kanaal Global Weirding with Katharine Hayhoe.
